seniorzy
Dzisiaj jest, 29 marca 2024
Warszawawww.booked.net
-7°C
Śnieg
A
A
A
Święty
close
Dom i ogród
Dom i ogród
Powrót
19.10.2022 / Dom i ogród
Dynia zwyczajna – królowa jesieni

Każda z pór roku ma swoich niekwestionowanych królów i królowe owocowo-warzywne. Myślę że jesień warto jest przypisać dyni zwyczajnej. Jest okres gdy osiąga ona swoją dojrzałość zbiorczą i można z powodzeniem ją zrywać, kupować no i oczywiście spożywać. Nie dość, że pięknie prezentuje się jako ozdoba stołu czy balkonu to jeszcze z owoców dyni można stworzyć wiele dań a sama dynia jest niezwykle cenna pod względem wartości odżywczych. 

 

Pochodzenie i wygląd

 

Na początku warto wspomnieć że dynia zwyczajna należy do rodziny dyniowatych jest to jednoroczna roślina, pochodząca z Ameryki Środkowej. Pod względem botanicznym dynia jest owocem jednak zwyczajowo zaliczamy ją do warzyw. 

 

Dynia zwyczajna posiada płożącą się lub pnącą łodygę, która dorastać może nawet do 10 m długości. Pędy są owłosione i posiadają wąsy czepne, które bardzo ładnie mogą wyglądać oplatając np. siatkę czy inne ogrodzenie. Liście są duże, zielone  naprzemianległe, sercowate, 5-klapowe z owłosionymi brzegami. Roślina od czerwca do września wydaje rozdzielnopłciowe kwiaty. Kwiaty żeńskie są okazałe, o kształcie dzwonkowatym w kolorze żółto-pomarańczowym. Męskie są zdecydowanie mniejsze i wyrastają grupowo w kątach liści. Największą ozdobą jak i najcenniejszą częścią rośliny jest owoc. Mowa tutaj o kulistej jagodzie, która jest w kolorze od zielonego przez żółty i pomarańczowy wszystko zależy od odmiany. Owoce pokryte są grubą i dość twardą skórą, wewnątrz znajduje się miąższ oraz nasiona, które również są cenne i jadalne. 

 

Uprawa i pielęgnacja

 

Uprawa dyni w naszym kraju należy do bardzo łatwych. Roślina poradzi sobie zarówno w słońcu jak i w półcieniu, w zupełnym cieniu będzie rosła dużo wolniej. Podłoże średnio żyzne, przepuszczalne, najlepiej z dodatkiem azotu. Warto dynie sadzić w ziemi gdzie zastosowano kompostownik. Posiada płytki system korzeniowy dlatego wymaga regularnego i dość obfitego nawadniania. Dynie można sadzić z rozsady lub wprost do gruntu kiełkuje dość szybko i bardzo ładnie się krzewi. Do zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie dyni należy zaliczyć regularne podlewanie odchwaszczanie, spulchnianie gleby wokół i ewentualnie nawożenie. Jednak jeśli mamy w dobrym stanie glebę zabieg nawożenia można zupełnie pominąć. Jeśli chcemy aby nasze dynie rosły w określonym miejscu warto pod koniec czerwca wykonać zabieg przycinania pędów, które za bardzo się rozrosły. Ten zabieg rozkrzewi nam roślinę i prawdopodobnie zwiększy plon no i oczywiście możemy cięciem sterować jej rozmiary. Ostanie zbiory dyni warto zakończyć przed pierwszymi przymrozkami. Pamiętajmy że dynia bardzo dobrze przechowuje się np. w piwnicy czy na balkonie pod przykryciem. W dobrym stanie będzie przez kolejne kilka tygodni.

 

Wartości odżywcze

 

Dynia przede wszystkim uznawana jest za warzywo nisko kaloryczne. 100g miąższu to tylko 26 kcal, dlatego jest to warzywo, które wykorzystuje się w dietach. Do tego dynia jest bardzo dobrym źródłem białka jak i błonnika, który jest niezbędny przy chęci zgubienia zbędnych kilogramów. Oczywiście to nie wszystko dynia zawiera również: Witaminę C, B6, A, K, E, tiaminę niacynę, kwas foliowy, żelazo, wapń, fosfor, magnez, cynk, sód, potas. 

 

To wszystko powoduję, że dynia korzystnie wpływa na ciśnienie tętnicze w naszym organizmie, ma działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Poprawia funkcjonowanie układu pokarmowego jak i odpornościowego. Dynia bardzo dobrze wpływa na kondycję skóry, włosów i paznokci dlatego wykorzystywana jest w kosmetykach pielęgnacyjnych. Dzięki sporym pokładom beta karotenu wpływa również pozytywnie na narząd wzroku. 

 

Mówiąc o dyni nie wolno pominąć jej pestek jak i oleju z pestek dyni. Są to produkty nad którymi również warto się pochylić. Są bogate w nienasycone kwasy tłuszczowe, fitosterole i są idealnym źródłem cynku. Wszystko to powoduje, że można je wykorzystać  w leczeniu zapalenia czy przerostu prostaty. Olej z pestek dyni obniża ciśnienie krwi i działa antyoksydacyjnie jak i przeciwnowotworowo. Dynia to rzeczywiście bomba witaminowana i niesłabnąca królowa jesieni.

 

Koniecznie wykorzystajcie jej cudowne właściwości wykonując np. zupę z dyni, makaron z dynią czy podskubując wieczorem pestki do serialu. 

 

Krem z pieczonej dyni 

Składniki

- dynia zwyczajna

- sól, pieprz, imbir, papryka słodka i ostra

- bulion warzywny lub mięsny

- śmietana lub jogurt naturalny

- czosnek

Dynie kroimy i wybieramy z niej pestki. Całość umieszczamy w piekarniku w 180 stopniach na około 30 min. Po tym czasie skórka z dyni łatwo schodzi cały miąższ wrzucamy do bulionu, dodajemy rozgnieciony ząbek czosnku i przeprawy. Całość gotujemy pod przykryciem około 30 min. Po tym czasie nasza mieszaninę blendujemy i dodajemy do smaku jogurt lub śmietanę. Do kremu można wykonać grzanki z żółtym serem. Smacznego!

 

Dynia zwyczajna bardzo ładnie prezentuje się w ogródku jeśli np. chcemy zakryć mało atrakcyjne miejsce. Sadzonki szybko rosną i pokrywają wolne przestrzenie. Dynia zwyczajna dobrze prezentuje się nawet jako dodatek do rabaty wieloletniej. Owoce dyni idealnie sprawdzają się jako kompozycja jesienna na stół czy taras. W okresie jesiennym możemy razem z dziećmi lub wnukami wykonać lampiony z dyni, które na pewno przysporzą nam dużo zabawy. 

 

 

Aut.: Martyna Cieślińska

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Literatura

1.     Warszawa, 2005

2.     1001 porad jak zostać dobrym ogrodnikiem, P. Greenwood, Warszawa, 2008

3.     Ocena wybranych cech dyni zwyczajnej,  Korzeniewska A., Witek M., Gałecka T., Niemirowicz-Szczytt K. Polish Jurnal of Agronomy, nr: 12, 2012 

4.     Wielka encyklopedia ogrodnictwa, C. Brickell, Muza, 1994

5.     ABC, Warzywnictwa – krok po kroku, R. Le Page, G. Meudec, Warszawa

6.     Dynie, cukinie, kabaczki, Świat Książki, Borowska A., 2011 Warszawa, 2011

7.     Warzywa dyniowate, Gajc-Wolska J., Przybył J, Wydawnictwo Działkowiec,

8.     Warzywa dyniowate w uprawie polowej (ogórek, dynia olbrzymia, dynia zwyczajna, melon), K. Kruk, Centralny Ośrodek Badań Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka, nr: 1044, 1995

9.     Warzywa dyniowate, D. Jadczak, Działkowiec, nr:5, 2005

10.  Możliwość wykorzystania miąższu dyni na cele spożywcze, E. Sosińska, Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie, Wydział Inżynierii Produkcji, 2004

 


Obraz Alexey Hulsov z Pixabay

Top

Strona korzysta z plików "cookie" w celu realizacji usług zgodnie z Regulaminem. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu mechanizmu cookie w Twojej przeglądarce.

Akceptuję