Męczennica błękitna jest to niezwykle piękna roślina zaliczana do pnączy. Uprawia się ją przeważnie  w doniczce lub w pojemniku, w okresie letnim można wystawić ja na zewnątrz. Istnieje możliwość uprawy passiflory również zadołowanej w ogrodzie, jednak mimo tego, że nie jest bardzo wrażliwa na przymrozki młode okazy warto okrywać na zimę. Pochodzi z Ameryki Środkowej i należy do rodziny męczennicowatych. Jest rośliną, której symbolika silnie związana jest ze Świętami Wielkiej Nocy.

Wygląd zewnętrzny

Posiada zwarty i wyprostowany pokrój. Do lepszego wzrostu i eksponowaniu pędów wymaga podpór. W naturze może osiągnąć nawet 10 m długości pędów, w naszym kraju przeważnie jest to około 3 metry długości.  Liście w kolorze zielonym, szeroko-sercowate, 5-7 klapowe, gęsto obrastają pęd. Główną ozdobą rośliny są kwiaty, które pojawiają się na roślinie od czerwca do września. Wyrastają w kątach liści są niezwykle egzotyczne w wyglądzie. Niebieskofioletowe, otoczone od dołu 3-listkową okrywą. Dno kwiatowe, silnie rozwinięte, krążkowane, 5-działkowy kielich. Kwiaty swoją budową, przyciągają pszczoły i motyle. Owocem jest, duża i bardzo soczysta jagoda.

Uprawa i pielęgnacja

Passiflora błękitna nie jest rośliną trudną w uprawie. Lubi miejsca słoneczne i ciepłe, osłonięte od przeciągów. Aby pięknie rosła, warto zapewnić jej żyzne i umiarkowanie zdrenowane podłoże. Nie lubi przesuszania, więc podlewajmy ją dość obficie i regularnie. Bardzo dobrze działa na nią zraszanie wodą odstaną.  Jeśli uprawiamy ją w ogrodzie na zimę konieczne jest okrycie. Okazy doniczkowe zimą przenosimy do szklarni lub pomieszczenia o temperaturze 10-12 stopni Celsjusza. Męczennica uwielbia nawożenia, przez cały okres wegetacji co dwa tygodnie wzmacniamy ją nawozem mineralnym dla roślin doniczkowych, ewentualnie biohumusem.  Starajmy się nasz okaz regularnie przesadzać do większego pojemnika tak aby, miała swobodę wzrostu. Dość łatwo rozmnaża się z sadzonek pędowych. W uprawie passiflory konieczne jest zapewnienie jej podpór, niestety zwykły palik nie wystarczy, najlepiej sprawdzi się tzw. kratka lub drabinka. Dzięki temu pędy będą mogły ładnie zakręcać wokół. Nie bójmy się regularnie skracać pędów, to powoduje lepsze krzewienie się rośliny.

Ciekawe odmiany

Lavender Lady – odmiana silnie rosnąca, o głęboko klapowanych liściach, posiada jasnofioletowe kwiaty z zielonymi pylnikami.

White Wedding – odmiana o pięknych kwiatach w kolorze białym. Kwitnie od czerwca aż do października

Victoria – posiada ciemno-różowe kwiaty, osiąga tylko do dwóch metrów wysokości

Zastosowanie i znaczenie

Męczennica błękitna będzie uzupełnieniem kolekcji roślinnej, zwłaszcza jeśli lubisz okazy, które wyglądają egzotycznie. Piękne kwiaty warto eksponować, gdyż zachwycą nie tylko fanów ogrodnictwa. Bardzo ładnie prezentuje się w towarzystwie np.: hoi, storczyka, hiacyntów.

Niektóre gatunki passiflory posiadają jadalne owoce. Zalicza się  do nich: męczennica jadalna, męczennica olbrzymia, męczennica bananowa. Ich owoce są bardzo smaczne, zawierają witaminy: A i C, wapń, fosfor oraz flawonoidy i alkaloidy.

Męczennica cielista posiada właściwości lecznicze, Dzięki kumarynom, alkaloidom i flawonoidom, a także olejkom eterycznym passiflora  wykorzystywana jest w leczeniu zapalenia płuc, cukrzycy, astmy także w zmniejszeniu objawów choroby Parkinsona. Już rdzenni mieszkańcy Ameryki Południowej wykorzystywali jej cenne właściwości.

Męczennica jadalna posiada owoc nazywany marakują, smaczny i soczysty. Można go wykorzystać do deserów jak i dań z mięs.

Według wierzeń roślin nazywana jest kwiatem męki pańskiej. Ta wyjątkowa nazwa pochodzi z   XVIII wieku wtedy, hiszpańscy misjonarze znaleźli nietypową roślinę w Ameryce Południowej, bardzo się nią zachwycili dlatego przywieźli ją na swój kontynent. Roślina również trafiła do Rzymu gdzie włoski mnich Giacomo Bosio, stwierdził, że zawarta jest w passiflorze symbolika męki pańskiej. Przykronek, który jest postrzępiony to kopia korony cierniowej, natomiast trójdzielne znamię słupka skojarzyło mu się z trzyma gwoździami, pylniki - młotki, którymi przybijano Jezusa do krzyża. Wąsy czepne określił mianem biczy, błękitno-białe kwiaty symbolizowały wg niego niebo, płatki i działki kielicha to 10 apostołów.  Znanych jest bardzo dużo legend związanych z kwiatem męczennicy błękitnej. Przykładem jest opowieść o tym, że roślina wyrosła z łez Chrystusa, który wisiał na krzyżu. Etymologia nazwy jest również bardzo ciekawa. Passio po łacinie to cierpienie a flos – kwiat.

Te wszystkie zawiłe teorie niosą w sobie na pewno trochę prawdy, ale jeszcze więcej bajki. Natura tworzy tak zaskakujące produkty, że my ludzie nie możemy w to uwierzyć. Cieszmy się pięknem roślin i starajmy się zaszczepiać chęć do uprawy roślin u wszystkich domowników!

Aut.: Martyna Cieślińska
 

Literatura

•                Oficjalna strona Internetowa – www.muratordom.pl

•                Pielęgnacja roślin pokojowych, D. Longman, 1997

•                Oficjalna strona Internetowa – www.atlas.roslin.pl

•                Męczennica – roślina użytkowa i symboliczna, P.P. Tomczyk, Humanistyka i Przyrodoznawstwo, 2018

•                Męczennica błękitna, passiflora caerulea, Z. Mystkowska, Wiadomości Rolnicze, Wojewódzki Podlaski Ośrodek Doradztwa  Rolniczego w Szepietowie, nr: 6, 2000

•                Passiflora – męczennica, A. Gąsior, A. Trela, Kwiaty, nr: 1, 2000

Obraz Michael Reichelt z Pixabay