Posiadanie nietypowych roślin cieszy nie tylko pasjonatów ogrodnictwa ale również wszystkich tych, którzy potrafią dostrzec piękno przyrody. Zachwycająca barwa, nietypowy pokrój, bujna budowa albo nietypowe zachowanie podczas trwania całej doby urozmaicają  nasze rośliny. Jedną z mało znanych i nietypowych roślin jest mimoza wstydliwa inaczej nazywana czułek wstydliwy. Pochodzi z tropikalnych okolic Ameryki Południowej, należy do rodziny bobowatych. Na obszarach swojego pochodzenia wręcz uznawana jest za chwast. Szybko się rozrasta tworząc gęste skupiska utrudniając tym samym wzrost innym roślinom. W naszym kraju uprawiana tylko i wyłącznie jako roślina doniczkowa ozdobna. Nie dość że posiada piękne liście to do tego reaguje na dotyk lub zmianę temperatury składaniem, kurczeniem się liści. Właśnie stąd wziął się drugi człon nazwy tego gatunku. Wstydliwie się kurczy zmniejszając swoją powierzchnię.

Wygląd zewnętrzny

Zaliczana jest do półkrzewów, wieloletnich. Swoim wyglądem może przypominać robinię akacjową. Roślina swoim pokrojem ładnie rozkłada się na boki, w naturze dorasta do 1 m wysokości okazy doniczkowe są zdecydowanie niższe 50-60 cm. Pęd obrastają małe liście złożone z dwóch par pierzastych listków w kolorze zielonym. W okresie od lipca do października trwa okres kwitnienia. Roślina posiada piękne kwiaty w kolorze różowofioletowym. Mają one postać główek na długich ogonkach, wyglądają jak z bajki. Zapylane są wiatro i owadopylne. W miejscu kwiatów po zapyleniu pojawiają się owoce, którymi są wielonasienne strąki w kolorze brązowym, szorstko owłosione. Nasiona pozyskuje się ze strąków. Następnie powinno się je przechowywać w suchym i ciepłym miejscu aż do wiosny kiedy można sadzić je do ziemi. Jeśli mimoza będzie miała tylko odpowiednie warunki szybko wykiełkuje i uzyskamy kolejny okaz. 

Mimoza wstydliwa przy dotyku nawet lekkim a także przy zmianie temperatury, impulsie elektrycznym, szybko reaguje. Liście składają się dochodzi do tzw. ruchów sejsmonastycznych (reakcja na bodziec spowodowana przez zmianę turgoru). Dzieje się to bardzo szybko nawet do 0,08 sekundy. Liście drugiego rzędu składają się do góry i stykają się z górnymi. Ogonki zwisają, roślina po około 10-20 min wraca do swojego normalnego wyglądu. Za przekazywanie sygnału odpowiadają prawdopodobnie aminokwasy. Jest to bardzo ciekawe zjawisko, które jeszcze bardziej powinno nam dać do myślenia, rośliny rzeczywiście czują i odbierają sygnały z zewnątrz. 

Uprawa i pielęgnacja

Uprawa mimozy wstydliwej jest średnio skomplikowana, ale nie należy do najprostszych. Najlepiej czuje się w półcieniu, gdzie mamy słońce rozproszone. Ważne aby temperatura przez cały rok nie spadała poniżej 20 stopni Celsjusza. Gdy roślina zrzuca liście to oznaka za  niskiej temperatury lub za dużego zanieczyszczenia powietrza (np. dym papierosowy).  Podłoże powinno być żyzne, torfowe z lekkim drenażem, najlepiej z dodatkiem piasku. Zadbajmy również o pH w granicach obojętnego. Wymaga umiarkowanego podlewania, zarówno zalewanie jak i długotrwała susza mogą być niebezpieczne dla mimozy. Dlatego tak ważne jest wyważenie tego zabiegu. Bardzo dobrze działa na nią zraszanie liści, zwłaszcza rano. Od kwietnia do października warto wspomagać ją nawozem mineralnym wieloskładnikowym najlepiej co dwa tygodnie. Roślina ma zdolność przyswajania azotu z powietrza, dlatego bywa że sama reguluje sobie nawożenie. Mimozy nie należy przycinać, bardzo źle znosi ten zabieg. A potem słabo się rozkrzewia. Gdy roślina wytworzy owoce z nasionami zbierajmy je tak aby móc z czasem z własnych nasion wysiać nowy okaz, szybko kiełkuje. Niestety mimoza z czasem starzeje się, roślina wolniej i słabo się rozkrzewia to znak że warto postarać się o nową . Jeśli będziemy ją prawidłowo uprawiać jest odporna na szkodniki oraz choroby.

Zastosowanie

Mimoza wstydliwa to gatunek, który zauroczy każdego. Na pewno zainteresuje dzieci, które będą z zaciekawieniem obserwowały zjawisko zamykania się liści. Może to dobry pomysł na prezent dla naszych pociech, aby uwrażliwić je na otaczający nas świat. Wspólne pielęgnowanie rośliny jest dobrym pomysłem na spędzanie wieczorów. Pamiętajmy aby uczulić dzieci że zbyt częste dotykanie rośliny kosztuje ją bardzo dużo energii i może również być przyczyną słabego wzrostu.

W Polsce roślina uprawiana jest tylko jako doniczkowa ,ozdobna. Nie zaleca się jej wynosić na zewnątrz nawet latem gdyż w naszym kraju nagły spadek temperatury np. w nocy poniżej 18 stopni Celsjusza może doprowadzić do jej zamierania. Idealnie będzie za to prezentowała się na parapecie w towarzystwie filodendronów, monstery, fikusów, draceny czy paproci. Można postawić ją również w  na biurku lub na szafce, w takim miejscu aby była widoczna 
i aby każdy mógł ją podziwiać. Na pewno uzupełni kolekcję szklarniową jeśli takową posiadamy. W szklarni panują warunki zbliżone do jej naturalnych dlatego może się to okazać najlepsze miejsce do jej bujnego wzrostu.

Autorka: Martyna Cieślińska

Literatura

1.      Oficjalna strona Internetowa – www.swiatkwiatow.pl

2.     Rośliny ozdobne w mieszkaniu i na balkonie, I.Kiljańska, PWRiL, 1990

3.     Czuła mimoza, A. Nalborczyk-Wierzbicka, Kwietnik, nr: 12, 2000

4.     Zmysłowe życie roślin, D. Chamowitz, 2012

5.     Oficjalna strona Internetowa – www.atlas.roslin.pl

6.     Atlas roślin tropikalnych, J.G. Rohwer, 2002

7.     650 roślin pokojowych, A, Throll, 2008

Obraz Sami Sk z Pixabay