Istnieją takie rośliny, które na pierwszy rzut oka są niepozorne, a gdy im się głębiej przyjrzymy okazuje się, że są dla nas cennym skarbem. Wrotycz pospolity bardzo często można spotkać w lasach na łąkach czy w parku. Często uznawany jest za chwast a okazuje się, że ma wiele cennych właściwości. Nie dość, że wygląda uroczo to ma właściwości lecznicze dla człowieka, a także można wykonać z niego cenny nawóz, który wzmacnia rośliny. Jego bogata historia powoduje, że nie może go zabraknąć w naszym ekologicznym poradniku.

Czym jest wrotycz pospolity?

Wrotycz to bylina z rodziny astrowatych, dość popularna w naszym kraju, uznawana za gatunek pospolity. Ma zdolność przez lata rosnąć w jednym miejscu i charakteryzuje się silnym kamforowym zapachem. Posiada sztywny pokrój, osiaga nawet do 1,5 m wysokości. Liście zielone, pierzaste, ułożone na pędzie skrętolegle. Od czerwca do sierpnia na roślinie pojawiają się zebrane w baldachy kwiaty. Przyjmują one postać spłaszczonych koszyczków. Mają one kolor żółty lub pomarańczowy. Owocem jest pięciożeberkowa niełupka.

Jeśli chodzi o ekologiczne preparaty z wrotyczu, to można wykorzystać całą roślinę wraz z korzeniami.

Jak działa na rośliny?

Wrotycz pospolity nie tylko wzmacnia rośliny, polepsza ich plonowania, ale przede wszystkim ma działanie szkodnikobójcze. Roślina zawiera w liściach, kwiatach i pędach, tujon i satoninę, są to związki, które uniemożliwiają szkodnikom żerowanie na roślinie, na której zastosujemy oprysk z wrotyczu. Ma on również zdolność do uśmiercania larw szkodników, co jest niezwykle istotne, gdyż niektóre stworzenia w takim stadium rozwojowym potrafią zdziesiątkować plantację. Olejek eteryczny zawarty w roślinie przypomina kamforę, a tego zapachu nie lubią szkodniki, więc szybko stają się wypędzone z danego obszaru. Nawozy czy gnojówki z wrotyczu dostarczają roślinom wiele składników odżywczych takich jak: azot, potas, fosfor, magnez i wiele mikro i makroelementów, flawonoidów, kwasów organicznych, bez których zdrowe rośliny nie mogą funkcjonować. To wszystko powoduje również, że rośliny stają się bardziej odporne na choroby takie jak rdza czy szara pleśń.

Jak wykonać nawóz z wrotyczu?

Gnojówka z wrotyczu

Należy zebrać około 1 kg świeżego ziela (najlepiej w okresie kwitnienia wtedy cennych substnacji w roślinie jest najwięcej) do plastikowego wiadra. Całość tniemy na mniejsze kawałki i zalewamy około 10 litrami wody. Całość przykrywamy ściereczką i pozostawiamy w ciemnym miejscu do sfermentowania przez około 2-4 tygodnie. Raz dziennie całość możemy solidnie przemieszać. Gnojówka będzie gotowa gdy z powierzchni zniknie piana i roztwór przybierze ciemnobrązowy odcień. Następnie mieszaninę przecedzamy i przelewamy do pojemników, które szczelnie zamykamy. Gnojówkę najlepiej przechowywać w chłodnym i ciemnym miejscu. Do oprysku rozcieńczamy ją w proporcji 1:10 (1 porcja gnojówki do 10 porcji wody).

Wyciąg z wrotyczu

Można traktować go zarówno jako odżywkę jak i jako produkt odstraszający szkodniki i zwalczający choroby.

Potrzebujemy około 300 g świeżego ziela, najlepiej w okresie kwitnienia i zalewamy go około 10 litrami wody. Całość odstawiamy na 24 godziny, co jakiś czas mieszamy. Taki roztwór najlepiej rozcieńczyć w proporcji 1:2 z wodą i opryskiwać rośliny lub je podlewać. Będzie on pomocny w walce z mszycami, owocówkami, bielinkami, a także poradzi sobie z rdzą i mączniakiem. Takie opryski wzmacniają roślinę.

Susz z wrotyczu

Warto wspomnieć o suszu z wrotyczu, który stosuje się do odstraszania komarów, meszek czy moli. Te owady, często skutecznie utrudniają nam życie. Jest to bardzo dobra alterantywa dla chemicznych środków odstraszających owady.

Kwiaty wrotyczu musimy zebrać w czasie kwitnienia i ususzyć w suszarce przez godzinę w 40 stopniach lub w piekarniku lekko uchylonym przez 2 godziny w temp 50 stopni. Oczywiście wrotycz można suszyć również na słońcu, jednak jest to proces bardziej rozciągnięty w czasie.

Susz najlepiej jest zapakować w naturalne woreczki i związać. Następnie pozostawiamy je  w różnych miejscach zwłaszcza tam gdzie uciążliwe owady są aktywne. Sprawdzą się w szafach, aucie, przy oknach. Do woreczków można dodać mieszanki innych ziół odstraszających np. miętę, lawendę itp.

Suche bukiety z wrotyczu nie dość, że wyglądają estetycznie to jeszcze pełnią funkcję odstarszającą owady. Mieszanki różnych zioł można wykorzystać w bukieciarstwie.

Dla jakich roślin nawóz  z wrotyczu?

Preparaty z wrotyczu bardzo dobrze sprawdzają się do podlewania trawnika, krzewów i drzew owocowych np. malin czy truskawek, a także warzyw (zwłaszcza z rodziny kapustowatych) i innych roślin ozdobnych. Można go również wykorzystać w pielęgnacji roślin doniczkowych. Tak naprawdę opryski z wrotyczu można stosować przez cały rok jeśli tylko posiadamy zapas tego ziela.

Autorka: Martyna Cieślińska

Słowa kluczowe: preparaty z wrotyczu, wrotycz na szkodniki, wyciąg z wrotyczu, gnojówka z wrotyczu, jak zrobić gnojówke z wrotyczu, wortycz pospolity na rośliny, wrotycz a opuchlaki, wrotycz pospolity na owady, wrotycz zwalcza szkodki roślin

Literatura

•                Oficjalana strona Interatura – www.modr.pl

•                Na straży zdrowia – wrotycz pospolity, D. Rose, 2016

•                W ogordzie czarownicy, A. M. Hiscock, 2023

•                Aktualny stan i perspetywy ochrony roślin przed ślimakami, J. Kozłowski, Kosmos Problemy Nauk Biologicznych, nr:2, tom: 66, 2017

•                Wrotycz pospolity, L.M. Krześniak, Echo Leśne, nr: 7, 2009

•                Był sobie chwast, M. Olszoowska, Wszechświat, nr: 10-12, tom:111, 2010

•                Mała księga ziół, A. Mazerant, Inst. Wyd, Zaw. Zawodowych, 1990

•                Tansy, L.M. Mitich, Weed Technology, nr: 6, 1992

Obraz Annette Meyer z Pixabay