Silny jest ten kto potrafi przezwyciężyć swe szkodliwe przyzwyczajenia.
Okres Świąt Bożego Narodzenia to czas pełen miłości, dobrego jedzenia i radości. Wiele osób czeka na nie przez cały rok. Jest to dobry pretekst do wspólnych spotkań, biesiadowania i nadrobienia tego okresu rozłąki z bliskimi. Zwłaszcza w dzisiejszym świecie w którym każdy goni za swoimi codziennymi sprawami. Mimo tego, że grudzień wypada po za czasem intensywnego wzrostu roślin ogrodowych to wiele roślin, które znamy są wykorzystywane w tym okresie. Jedną z takich roślin jest ostrokrzew kolczasty. Przecież Święta bez wieńca adwentowego czy tego zdobiącego stół lub drzwi nie są już tymi samymi świętami! Dlatego podczas intensywnego czasu przygotowywania się do Świąt, znajdźmy chociaż chwilkę na tekst o nastroszonej piękności!
Wygląd i pielęgnacja
Ostrokrzew kolczasty jest to krzew, który należy do rodziny ostrokrzewowatych. Roślina jest zimozielona więc zdobi ogród kolorem liści przez cały rok. Przeważnie osiąga rozmiary do 3m wysokości, chociaż znane są okazy nawet 6m. Liście, sztywne skórzaste w kolorze ciemnozielonym. Ułożone są skrętolegle, mają kształt eliptyczny, jajowaty, brzegami piłkowane lub kolczasto ząbkowane.Nie da się ukryć, że liście są bardzo piękne i zachwycą niejednego ogrodnika. Od maja do czerwca na roślinie pojawiają się kwiaty. Małe, drobne w kolorze białym, dwupienne. Na ich miejscu we wrześniu wyrastają owoce. Są to kuliste, pestkowce w kolorze czerwonym, przeważnie posiadają 4-6 nasion. Owoce utrzymują się na roślinie przez całą zimę dodając jej jeszcze więcej wyjątkowości. Aby uzyskać owoce, musimy posadzić krzewy męskie i żeńskie.
Zarówno owoce jak i liście ostrokrzewu, zawierają truciznę jaką jest alkaloid teobromina. Zjedzenie, którejś z tych części, przez dzieci, dorosłych czy zwierzęta może doprowadzić nawet do śmierci. Pamiętajmy o tym, jeśli posiadamy dzieci lub zwierzęta.
Roślinę najlepiej sadzić w miejscu ciepłym i słonecznym, poradzi sobie również w półcieniu. Niestety w naszym kraju może przemarznąć, jednak jeśli posadzimy ją w miejscu z dala od przeciągów to nie będzie problemu. Bardzo szybko się regeneruje nawet po przemarznięciu. Co więcej im więcej słońca tym lepiej wybarwione będą liście. Podłoże najlepiej aby było piaszczysto gliniaste, przewiewne i umiarkowanie żyzne. Jeśli roślina słabo rośnie to znak, że może wymagać pH lekko kwaśnego, warto wtedy zakwasić podłoże. Ostrokrzew lubi wysoką wilgotność gleby, dlatego podczas upałów należy solidnie go podlewać. Bardzo dobrze znosi zanieczyszczeniapowietrza, dlatego z powodzeniem można sadzić go w miastach. Roślina jest dość łatwa w uprawie i sprawdzi się nawet dla mało doświadczonych ogrodników. Nie wymaga cięcia w celach pielęgnacyjnych, chyba że chcemy uformować go na żywopłot lub odpowiedni kształt. Cięcie najlepiej wykonywać latem, roślina dobrze się regeneruje po cięciu. Ostrokrzew nie jest wrażliwy na susze
Wartości lecznicze
Pisząc o ostrokrzewie kolczastym nie wolno pominąć jego znaczenia w ziołolecznictwie. Cenione są liście, owoce i kora krzewu. Roślina bogata jest w garbniki, kwasy fenolowe, sponiny i teobrominy. Dzięki temu działa wykrztuśnie, zmniejsza katar rozszerza oskrzela, polecany jest przy leczeniu astmy. Działa przeciwgorączkowo, moczopędnie, uspokajająco. Wspomaga leczenie zaparć oraz infekcji wirusowych. Co więcej poprawia przepływ krwi w kończynach i wykorzystuje się go w leczeniu prostaty, dny moczanowej. Niedawno prowadzone badania eksperymentalne wykazały, że ekstrakt z ostrokrzewu działa spowalniająco na wzrost, niektórych komórek nowotworowych. Mowa tutaj o raku okrężnicy, raku gruczołu krokowego oraz glejaka. To bardzo obiecujące badania, które w przyszłości mogą zaprowadzić rewolucje w leczeniu nowotworów.
Wywar z liści ostrokrzewu
Potrzebujemy około 4 łyżki stołowe ususzonych i zmielonych liści ostrokrzewu, które zalewamy około 1 l wody. Całość gotujemy około 10 min. Następnie przecedzamy i pozostawiamy do ostygnięcia. Zalecane jest spożywanie maksymalnie 3 filiżanek wywaru dziennie. Rozpoczynając kurację warto jest wywar rozcieńczać.
Symbolika i obecność w kulturze
Ostrokrzew kolczasty od wieków jest symbolem kultu. Był świętym drzewem Saturna i Marsa powiązany z żywiołem ognia. W kulturze celtyckiej poświęcony był bogu światła. Ostrokrzew to jeden z dziewięciu świętych drzew używanych do palenia rytualnych celtyckich ognisk. Według ludowych przesądów krzew zapewnia ochronę, między innymi stąd wziął się zwyczaj przyozdabiania domów gałązkami tego krzewu. Miały one chronić dom przed piorunami, duchami, złymi ludźmi i dzikimi zwierzętami. Motyw ostrokrzewu był wykorzystywana również w literaturze. Czarodziejska różdżka Harrego Pottera z książki J. K. Rowling była wykonana właśnie z ostrokrzewu. Z racji tego, że krzew nie zrzuca liści na zimę uznawano go za symbol nieśmiertelności.
Ogrodnicze wykorzystanie ostrokrzewu
Idealnie sprawdzi się jako soliter po środku trawnika jak i wkomponuje się w zestawienie z innymi krzewami np.: berberysu, bukszpanów, laurowiśni, różaneczników. Ponad to można wykorzystywać go w uprawie doniczkowej na balkonie i tarasie. Jeśli mamy wolną przestrzeń i wystarczającą donicę uprawa balkonowa będzie idealna.
Gałązki ostrokrzewu można wykorzystać do tworzenia wieńców Świątecznych czy też bukietów na stół. W okresie Świąt Bożego Narodzenia bardzo popularne są wieńce adwentowe lub takie, którymi ozdabiamy drzwi czy stoły. Gałązki ostrokrzewu bardzo ładnie prezentują się z innymi roślinami np.: iglastymi. Są wytrzymałe i dość giętkie. Aby prezentowały się w wieńcu lub bukiecie jeszcze lepiej liście można spryskać lakierem do włosów lub wetrzeć w nie krople gliceryny. W krajach anglosaskich często wykonuje się girlandy, które podwiesza się pod sufit, właśnie z gałązek ostrokrzewu. Takie naturalne ozdoby wprowadzają do pomieszczenia jeszcze więcej radości. Bardzo popularne stały się kompozycje w szkle. Kompozycja zimowych gałązek ułożonych w ozdobnym wazonie, misce, wygląda bardzo efektowanie a jest łatwa i szybka do wykonania.
Nie da się ukryć że ostrokrzew kolczasty to roślina bardzo różnorodna. Jej magiczne właściwości nie wynikają tylko z wierzeń ale również z leczniczych właściwości. Jeśli tylko mamy taką możliwość warto zaopatrzyć się właśnie w tej piękny i ozdobny krzew.
Autorka: Martyna Cieślińska
Literatura
Obraz Wolfgang Claussen z Pixabay
